HELESA GELENEĞİ ÖLÜMSÜZLEŞİYOR!
Sinop’a özgü önemli bir gelenek olan “Helesa” bir diğer adı ile “Sellime Çıkma” geleneği UNESCO Kültür Miras listesine giriyor.
14 Ekim 2020 - 13:33
Ajans Sinop Gazetesinin duyurduğu bu gelişme hakkında konuşan İl Kültür ve Turizm Müdür Hikmet Tosun, önemli açıklamalarda bulundu.
Her Ramazan ayın on beşinci gününden sonra gerçekleştirilen “Helesa” geleneğini ölümsüzleştiriliyor. Kültür ve Turizm bakanlığının listesine alınan Helesa, yapılan çalışmalarla birlikte, UNESCO Kültür Miras listesine alınıyor. Ajans Sinop Gazetesine açıklamada bulunan Sinop İl Kültür ve Turizm Müdürü Hikmet Tosun; Sinop’un tarihinde önemli bir yeri olan helesa, biliyorsunuz Sinop bir deniz kentidir. Mitolojiye göre Aziz Fokas denizdeki Hristiyanlık inancına göre denizdeki darda kalmış olan insanlara yardım eder. Bizde de bunun karşılığı hıdırillazdır. Hıdırillaz da darda kalmışlara yardım eder. Sinop’ta hem Aziz Fokas’ın kilisesi var hem de Hıdırillaz zaviyesi var. Helesa şenliği eski dönemlerde, denizciler fırtınadan Sinop’ta kalırlar. Denizciler çok kibar insanlardır. Tabi paraları olmayınca insanlardan dilenme yerine helesa manileri ile yardım toplamaya çalışırlar. Bu gelenek özellikle Ramazan Aylarında helesa geleneği olarak devam eder. Bu günde yine bu gelenek devam eder. Toplanan paralar ihtiyaç sahibi okuyan çocuklara dağıtılır.
HELESA UNESCO KÜLTÜR MİRAS LİSTESİNE GİRİYOR!
Tosun konuşmasının davamın da, Biz üniversite ile yaptığımız çalışmalar ile bakanlığın ulusal listesine aldırdık. UNESCO Kültür Miras listesine aldırmak istiyoruz. UNESCO’nun Türkiye temsilcisi Sayın Öcal Oğuz Bey ile görüşmelerimiz sürüyor. Kendisi çok beğendi. Biz bunu UNESCO Kültür Miras listesine somut olmayan aldırmak istiyoruz ve o noktaya geldik. Buda ilimizin tüm dünyada tanınması açısından çok önemli bir yer alacak. Bunu aslında buraya gelen yabancı turistlere de o zamanın kıyafetleri ile sergilemek suretiyle, özellikle gemilerle gelen insanlara çok büyük bir hayranlık yaratacaktır. Sinop’un bilinirliğini uluslararası platformda arttırmak istiyoruz. Yabancı turistlerin Sinop’u tercih etmesini istiyoruz. İstanbul’da yapılan kruvaze limanından sonra en şanslı illerden birisi biziz. İstanbul- Sinop- Batum hattının tam ortasında bulunuyoruz. Coğrafi açıdan çok önemli bir noktadayız. Sinop Yalta hattının önemli noktasındayız. Karadeniz trafiğinin önemli noktasındayız. Karadeniz’in tarihi bakımından en zengin kentiyiz. Bu güne kadar beş medeniyet üst üste bulunuyor. Bilinirliliğimizin arttırılması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Kalelerimizde kültür mirası olarak Unesco’nun aday adayı listesinde. Bunu da aldırabilirsek listeye çok önemli bir iş başarmış olacağız.” İfadelerine yer verdi.
HELESA NEDİR?
Sinop’a özgü önemli bir gelenek olan “Helesa” bir diğer adı ile “Sellime Çıkma”, her Ramazan ayın on beşinci gününden sonra gerçekleştirilmektedir. Helesa geleneğinin ortaya çıkışıyla ilgili yazılı kaynaklarda bulunmayan ancak dilden dile aktarılarak günümüze kadar gelmiş bir söylence bulunmaktadır:
Rivayete göre, gemilerin yelken ile çalıştığı çok eski zamanlarda bu gemilerin Karadeniz’de sığınacağı üç liman varmış. Bunlar Temmuz, Ağustos ayları ve Sinop’muş. Yani Karadeniz sadece Temmuz ve Ağustos aylarında fırtınasız olur, diğer zamanlarda da gemiler ancak Sinop limanında barınabilirmiş.
Yine böyle fırtınalı bir kış gününde, yelkenli bir gemi fırtınaya yakalanmış ve Sinop limanına sığınmış. Haftalarca burada mahsur kalan gemide bulunan tayfaların zamanla kumanyası tükenmiş ve açlık baş göstermeye başlamış. Tayfalar dilenmek istemedikleri için de kimseden bir şey isteyememişler.
Bir gün kaptanın aklına yiyecek bulmak için bir fikir gelmiş. Tayfalarına hemen bir filikayı süslemelerini söylemiş. Kaptan ve tayfalar süslenen bu filikayla ve gece olması sebebiyle ellerinde çok sayıda fenerle Sinop’a inmişler ve kent içerisinde çeşitli maniler söyleyerek dolaşıp halktan yiyecek istemişler. Bun gören halk da gemicilere çeşitli yiyecekler vermiş ve böylece gemiciler açlıktan kurtulmuşlar.
Ramazan Ayındaki yardımlaşmanın boyutlarını gösteren en güzel örneklerden biri olan Helesa, bu olay sonrasında Sinop’ta her Ramazan Ayında tekrarlanan bir gelenek halini almıştır.
Geleneksel uygulamada, Helesa öncesinde rivayetteki filikayı temsilen birkaç kişinin taşıyacağı büyüklükte bir kayık alınır. Bu kayık güzelce süslenir ve çevresi fenerler ya da mumlarla ışıklandırılır.
İftar yapılıp oruçlar açıldıktan sonra, bir araya gelen gençler süsledikleri bu kayığı bazen omuzlarında bazen ellerinde tutarak tüm mahalleleri gezerler. Kayık her evin önünde ev sahibi tarafından görülecek bir şekilde yere konulur. Bu evlerin kapısına gelen kalabalıktan sesi güzel olan bir kişi aşağıda bir bölümü yazılı olan Helesa manilerinden bir kaçını, diğer kişiler de nakarat kısmını söyler ve bahşiş isterler. Bahşişler bir mendile sarılarak ve düştüğü yer görülsün diye mendilin ucu yakılarak yere veya kayığın içerisine atılır. Toplanan tüm bahşişler de daha sonra ihtiyaç sahiplerine dağıtılır.
Her Ramazan ayın on beşinci gününden sonra gerçekleştirilen “Helesa” geleneğini ölümsüzleştiriliyor. Kültür ve Turizm bakanlığının listesine alınan Helesa, yapılan çalışmalarla birlikte, UNESCO Kültür Miras listesine alınıyor. Ajans Sinop Gazetesine açıklamada bulunan Sinop İl Kültür ve Turizm Müdürü Hikmet Tosun; Sinop’un tarihinde önemli bir yeri olan helesa, biliyorsunuz Sinop bir deniz kentidir. Mitolojiye göre Aziz Fokas denizdeki Hristiyanlık inancına göre denizdeki darda kalmış olan insanlara yardım eder. Bizde de bunun karşılığı hıdırillazdır. Hıdırillaz da darda kalmışlara yardım eder. Sinop’ta hem Aziz Fokas’ın kilisesi var hem de Hıdırillaz zaviyesi var. Helesa şenliği eski dönemlerde, denizciler fırtınadan Sinop’ta kalırlar. Denizciler çok kibar insanlardır. Tabi paraları olmayınca insanlardan dilenme yerine helesa manileri ile yardım toplamaya çalışırlar. Bu gelenek özellikle Ramazan Aylarında helesa geleneği olarak devam eder. Bu günde yine bu gelenek devam eder. Toplanan paralar ihtiyaç sahibi okuyan çocuklara dağıtılır.
HELESA UNESCO KÜLTÜR MİRAS LİSTESİNE GİRİYOR!
Tosun konuşmasının davamın da, Biz üniversite ile yaptığımız çalışmalar ile bakanlığın ulusal listesine aldırdık. UNESCO Kültür Miras listesine aldırmak istiyoruz. UNESCO’nun Türkiye temsilcisi Sayın Öcal Oğuz Bey ile görüşmelerimiz sürüyor. Kendisi çok beğendi. Biz bunu UNESCO Kültür Miras listesine somut olmayan aldırmak istiyoruz ve o noktaya geldik. Buda ilimizin tüm dünyada tanınması açısından çok önemli bir yer alacak. Bunu aslında buraya gelen yabancı turistlere de o zamanın kıyafetleri ile sergilemek suretiyle, özellikle gemilerle gelen insanlara çok büyük bir hayranlık yaratacaktır. Sinop’un bilinirliğini uluslararası platformda arttırmak istiyoruz. Yabancı turistlerin Sinop’u tercih etmesini istiyoruz. İstanbul’da yapılan kruvaze limanından sonra en şanslı illerden birisi biziz. İstanbul- Sinop- Batum hattının tam ortasında bulunuyoruz. Coğrafi açıdan çok önemli bir noktadayız. Sinop Yalta hattının önemli noktasındayız. Karadeniz trafiğinin önemli noktasındayız. Karadeniz’in tarihi bakımından en zengin kentiyiz. Bu güne kadar beş medeniyet üst üste bulunuyor. Bilinirliliğimizin arttırılması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Kalelerimizde kültür mirası olarak Unesco’nun aday adayı listesinde. Bunu da aldırabilirsek listeye çok önemli bir iş başarmış olacağız.” İfadelerine yer verdi.
HELESA NEDİR?
Sinop’a özgü önemli bir gelenek olan “Helesa” bir diğer adı ile “Sellime Çıkma”, her Ramazan ayın on beşinci gününden sonra gerçekleştirilmektedir. Helesa geleneğinin ortaya çıkışıyla ilgili yazılı kaynaklarda bulunmayan ancak dilden dile aktarılarak günümüze kadar gelmiş bir söylence bulunmaktadır:
Rivayete göre, gemilerin yelken ile çalıştığı çok eski zamanlarda bu gemilerin Karadeniz’de sığınacağı üç liman varmış. Bunlar Temmuz, Ağustos ayları ve Sinop’muş. Yani Karadeniz sadece Temmuz ve Ağustos aylarında fırtınasız olur, diğer zamanlarda da gemiler ancak Sinop limanında barınabilirmiş.
Yine böyle fırtınalı bir kış gününde, yelkenli bir gemi fırtınaya yakalanmış ve Sinop limanına sığınmış. Haftalarca burada mahsur kalan gemide bulunan tayfaların zamanla kumanyası tükenmiş ve açlık baş göstermeye başlamış. Tayfalar dilenmek istemedikleri için de kimseden bir şey isteyememişler.
Bir gün kaptanın aklına yiyecek bulmak için bir fikir gelmiş. Tayfalarına hemen bir filikayı süslemelerini söylemiş. Kaptan ve tayfalar süslenen bu filikayla ve gece olması sebebiyle ellerinde çok sayıda fenerle Sinop’a inmişler ve kent içerisinde çeşitli maniler söyleyerek dolaşıp halktan yiyecek istemişler. Bun gören halk da gemicilere çeşitli yiyecekler vermiş ve böylece gemiciler açlıktan kurtulmuşlar.
Ramazan Ayındaki yardımlaşmanın boyutlarını gösteren en güzel örneklerden biri olan Helesa, bu olay sonrasında Sinop’ta her Ramazan Ayında tekrarlanan bir gelenek halini almıştır.
Geleneksel uygulamada, Helesa öncesinde rivayetteki filikayı temsilen birkaç kişinin taşıyacağı büyüklükte bir kayık alınır. Bu kayık güzelce süslenir ve çevresi fenerler ya da mumlarla ışıklandırılır.
İftar yapılıp oruçlar açıldıktan sonra, bir araya gelen gençler süsledikleri bu kayığı bazen omuzlarında bazen ellerinde tutarak tüm mahalleleri gezerler. Kayık her evin önünde ev sahibi tarafından görülecek bir şekilde yere konulur. Bu evlerin kapısına gelen kalabalıktan sesi güzel olan bir kişi aşağıda bir bölümü yazılı olan Helesa manilerinden bir kaçını, diğer kişiler de nakarat kısmını söyler ve bahşiş isterler. Bahşişler bir mendile sarılarak ve düştüğü yer görülsün diye mendilin ucu yakılarak yere veya kayığın içerisine atılır. Toplanan tüm bahşişler de daha sonra ihtiyaç sahiplerine dağıtılır.
Bu haber 2293 defa okunmuştur.
FACEBOOK YORUMLAR