Çetin TEK

Çetin TEK

BENİM KALEMİMDEN
[email protected]

SİNOP'U TANIYALIM

19 Aralık 2022 - 13:35

Sinop vilayeti Karadeniz sahilinde, batı ve doğu karadenizin  ortasında ve Anadolunun en kuzey  noktasında bulunmaktadır. 
Sinop, karadeniz kıyı şeridinin kuzeye doğru sivrilerek uzanmış bulunan Boztepe Burnu ve Yarımadası üzerine kurulmuştur. 41 derece 12 dakika ve 42 derece 06 dakika kuzey enlemleri ile 34 derece 14 dakika ve 35 derece 26 dakika doğu boylamları arasında yer almaktadır. 
Sinop,  bereketli, tabii servetleri ve  iki limana sahip  önemli bir ticaret yolunun tabii kapısında kurulmuş bir şehirdir. Sinop'un kuruluşunu Milattan çok evvellere götürmek icap etmektedir.  Karadenizin  önemli  ticaret limanına sahip bu tarihi şehrin   ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemektedir. Fakat, bazı rivayetler; Sinop'u Fenikelilerden  SAYDALLAR  tarafından kurulduğu söylenmektedir.   
Sinop İlinin  yüzölçümü 5862 kilometre kare olup, Şehir  bu yüz ölçümünün %0.8'ini kapsamaktadır. Batısı Kastamonu, güneyi Çorum, güneydoğusu Samsun, kuzeyi ise Karadeniz ile çevrilidir. Sınırlarının uzunluğu 475 Kilometredir.  Bunun, 300 Kilometresi kara parçası, 175 kilometresi ise deniz kıyısıdır.
Kuzeybatı ve güneydoğu olmak üzere iki limanı vardır. Şehrin esas limanı, güneydoğudaki koyda bulunmaktadır. Kuzeybatıdaki limanı ise Akliman ve Hamsilos koylarıdır. Aynı zamanda bu koy  eski devirlerde  barınak olarak  kullandığı yerlerdir.  
Şehrin, Jeolojik yapısı doğal yollarla oluşan yeryüzü şekilleri ve yapılarıdır. Volkanik yapıya  çok az rastlanmaktadır. Sinop İlinin Ada Sülük Gölü mevkiinde eski ve sönmüş yanardağın krateri olduğu kuvvetle iddia  edilmektedir. Fakat, bu zamana kadar kesin bir kanıt bulunamamıştır. 
Sinop sahilleri, Anadolu kuzey sahillerinin en girintili ve çıkıntılı kısmını teşkil etmektedir. Tahminen 175 kilometre uzunluğunda bulunan bu sahiller bir çok burunlar ve koylarla doludur. İnce ve Boztepe burunları kendi adlarını taşıyan iki büyük yarım adadan meydana gelmiş burunlardır. Bunlardan İnceburun yarım adası kuzeye doğru uzanır. Aynı zamanda,  Anadolunun en kuzey noktasını meydana getirir. Civarında ise bataklık halindeki göller ve sahil ovaları bulunmaktadır. 
Boztepe yarım adası halk arasında Ada olarak bilinmektedir. Üzerinde ise sülük gölü mevcuttur. Kışın yağmur suları ile göl meydana gelirdi. Yazın ise göl kuruyarak üzerinde hayvan otlatılırdı. Daha sonra sülük gölü ağaçlandırılmış olup, Şu anda ise ağaçlık bir alandır.  Sinop Şehri bu yarım adanın eteklerinde kurulmuştur. Boztepe burnunda fener ve modern bir SİS düdüğü mevcuttur.  Bu sis düdüğü 1936 yılında yapılmıştır. Sisili havalarda gemilere bulundukları mevkii işaret ederek onların kazaya kurban gitmemelerini temin etmektedir.
Sinop İlinin yalnız Karadenizde sahili vardır. Karadeniz 380 bin kilometre bir iç denizdir. Kışın karadenizde büyük fırtınalar hüküm sürmektedir. Sinop'ta bir karadeniz şehri olarak bu fırtınadan nasibini almaktadır. Bu nedenle de, gemiler fırtınada Sinop iç limanına sığınmaktadırlar.                                                                  Karadenizin yapısı olarak iki türlü akıntı vardır. Birincisi Sathı akıntı : Karadenizden Marmaraya, İkincisi ise Umkı akıntı : Marmaradan Karadenize doğru akıntılardır. Bu akıntılardan Sinop'ta etkilenmektedir. Bilhasaki kuzeybatıdaki  halk dilinde arka denizde bu akıntılara daha fazla rastlanmaktadır.  
Sinop, Osmanlılar devrinde Osmanlıların deniz Üssü olarak çok önemli bir yere sahiptir. Aynı zamanda, tersanelerinde gemiler yapılmakta idi. Sinop zamanla bu ehemniyetini kaybetmiştir. Osmanlı Rus savaşı esnasında Osmanlı donanması Sinop limanında demirli iken Rusların ani baskını sonucunda gemiler yakılmış ve batırılmıştır.  
Çok eski bir maziye sahip olan  Sinop, eski ve tarihi eserler bakımından çok zengin bir kültüre sahiptir. Yer altı tünelleri, toprak altından çıkan seramik eserler, mozayikler, camiler, medreseler, türbeler, mezarlıklar ve şehri çevreyelen surlar muhteşem tarihinin ölmez hatıralarıdır. Tarihi kaleler PONTÜS zamanından kalmıştır. Osmanmlılar zamanında ise  kaleler tamir edilmiştir.  Fakat, zaman içersinde Sinop'u çevreleyen kale surlar  tahrip edilerek  kalelerin  yıkılması sonucunda Sinop tarihine büyük zarar verilmiştir. 
Milli mücadele döneminde Ülkemizin dört bir taraftan işgali ve azınlıkların zararlı çalışmalarından Sinop'ta nasibini almıştır. Samsun merkezi ayrılıkçı Rum Müdafaa-i Meşrufa Cemiyetinin Sinopta bir şubesi vardı. Bağımsız bir Rum Pontus Devleti kurmayı amaçlayan ayrılıkçı çeteler, zaman zaman Sinop yörelerine de sarkıyor, müslüman köyleri basarak halkı yıldırmaya çalışıyorlardı. Üçüncü Ordu Müfetişliğine ve Anadoluda Milli Mücadeleyi başlatma  görevine atanan Mustafa Kemal, 18 Mayıs 1919 günü Sinop limanına uğramış, Sinop Askerlik Şubesi Başkanını gemiye çağırıp, gerekli emirleri vermış ve karayolunun uygun olmadığını öğrenip, hiç gemiden inmeden Samsuna hareket etmiştir. 
Eylül 1919'da şehirdeki küçül İngiliz birliği, Sinop Mutasarrıfı Mahzar Tevfik beyi tutuklamak ve Hükümet konağına İngiliz bayrağı asmak istemişlersede halkın sert tepkisi üzerine bundan vazgeçmek zorunda kalmışlardır. 
Sinop, Cumhuriyetin ilanından sonra yapılan İdari düzenlemede sancakların kaldırılması sonucu İl olmuştur. Cumhuriyet dönemi Sinop tarihinin en önemli olaylarından biri de Mustafa Kemal ATATÜRK'ÜN 15 eylül 1928 tarihinde şehre gelmeleri ve harf inkılabıyla ilgili ilk işareti ve dersi burada vermeleridir.

Bu yazı 996 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 0 Yorum