Sabahattin Ali

Kitabın Yazarı: Murat ÖZMENEK
(Bilim Ve Sanat Yayınları, 1. Basım-Ocak 2021, 234 sayfa)
Sayın Murat Özmenek’in 29.7.2023 günü Ayancık Keten Festivali’nde imzalayarak verdiği “Zemberek” isimli karikatürlerini içeren kitabını bir nefeste düşünerek ve anlayarak inceleyip okuduktan sonra sıra bu kitabına geldi. Her iki kitabı için kendisine çok teşekkür ediyorum; emeğine sağlık…
Sabahattin Ali hakkında çok kitap okudum, ama bu, okuduklarımın toplamı ve onların bir arada derli toplu sunulduğu bir kitap diyebilirim. Yazar; Sabahattin Ali’yi yazan diğer yazarların kitaplarını dikkatlice inceledikten sonra onların doğru ya da eksik de olsa tüm görüşlerine yer vermiş, yorumu okuyucuya bırakmış. Bu arada kendi doğrularını da yazmış; ama okuyana bir dayatma olarak sunmamış.
Sadece yazarların değil, elbette Sabahattin Ali ile ilgili anıları, notları, konuşmaları, yazıları olan o dönemin kişilerinin görüşlerini de aynı özenle incelemiş; değişik kaynaklarda, örneğin o günlerin dergi ve gazetelerinde, anı kitaplarında yer alan bu tür kaynakları da kitabına almış. Üzerinden geçen bunca zamandan sonra bazılarının tarihlerinin yanlış olabileceğini, içeriklerinin değiştiğini saptamış. Bunları da kendi görüşlerini ekleyerek olduğu gibi kitabına almış. Böylece okuyana daha önce duyduğu kaynakların aktardıklarının bazılarının sonradan değişime uğramış halini ve gerekçelerini de sunarak üzerinde genişçe düşünebilme ve yorumlayabilme alanı yaratmış sayın yazarımız, çok da güzel olmuş.
1930-1950’li yıllar arasındaki Türkiye’deki siyasi çalkalanmaları anlayamadan o günün aydınlarının çabalarını da anlamak oldukça güçtür. Birinci Dünya Savaşı’ndan çıkmış yaralı bir ülkenin bir avuç yurtsever ile küllerinden doğarak Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmaları, sadece dışımızdaki emperyalistleri değil, onların içimize yerleştirdikleri işbirlikçilerini de üzmüş, uzun soluklu pusuya yatmalarını gerektirmişti. Yapılan her çağdaş eylemin arkasından karanlık köşelerinde şeriata dönüş hesapları yapan kişiler karanlık düşler kurmaktadır. Aynı dönemlerde SSCB devrimi de gelince, bu tür kişilerin temel siyaseti olan “düşman yaratma ve ondan güç alarak saldırma” için olağanüstü bir fırsat da yaratılmış olacaktı.
Bu karmaşa içinde İkinci Dünya Savaşı da patlayınca, ülkeyi tekrar bir savaşa sokmama uğruna çok doğru olarak uygulanan siyaset, zamanla ülkeyi yöneten CHP düşüncesine karşı kendi içinde güçlü bir muhalefet oluşturmakta, bu da dışarıdan desteklenmekteydi. Öyle ya; koca Türkiye, Türklere bırakılmayacak kadar değerli bir yerdi!
Böylece ülkede ne kadar aydınlanmadan yana kişi varsa sürekli baskı altında tutulacak, hapislerde çürütülecek ya da “faili meşhur(!)” katliamlara uğratılacaktı! İşte bunlardan biri de Sabahattin Ali’ydi. Daha 41 yaşında düşüncelerinin kurbanı olmuş, nasıl olduğu bu gün bile tam olarak belgelenemeyen ama bilinen bir şekilde katledilmişti. En yakınlarının MAH ( o zamanın MİT’i) ajanı olduğunu söylediği cinayeti üstlenen kişinin ifadelerindeki açık çelişkiler, bir aydının o karanlık güçlerce katledilmesindeki gizlerden sadece ikisidir.
Kitap, bu konularda bu güne kadar olan yazılı ve sözlü kaynakların bir araya getirilip yorumu okuyucusuna bırakan derli toplu güzel bir çalışma olmuş. Yazarımızı verdiği emekten dolayı kutluyorum. Okumanızı öneririm.
İyi okumalar dileği ile. (11.8.2023)