10 ARALIK DÜNYA İNSAN HAKLARI GÜNÜ

‘’İnsan Hakları ‘’  tüm dünya insanlığı için çok önemli bir
kavramdır. Genel kabul gören yazılı metin ve söylemler
üzerinden ; kadın, erkek, yetişkin ya da çocuk olsun
ırk, dil, din ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin doğuştan kazanılan,
dokunulmaz ve vazgeçilemez olan haklar insan hakkı olarak
kabul edilmiştir. İlk başta yaşama hakkı ve kişi dokunulmazlığı olmak üzere işkence ve alçaltıcı kötü davranışta bulunulmaması,  adil yargılanma, düşünce ve ifade özgürlüğü, mülkiyet hakkı, özel hayatın gizliliği, toplantı ve gösteri yürüyüşü gibi daha birçok hak insan hakları arasında yer alır.
İnsan hakları, tarihin ötesinden beri hep gündemde kalarak eleştirilerin odağı olmuştur.
Antik Yunan’da yaşayan düşünürler, tüm insanların eşit olduğunu savunmuşlar ve köleliğin bu eşitlik ilkesine aykırı olduğunu benimsemişlerdir. Sonrasındaki süreçte; İngiltere’de, kralın
tek söz sahip olması ve hakimiyeti düşüncesini çökerten, 1215 yılında yayınlanan ve Magna Carta Libertatum adıyla bilinen özgürlük bildirisi ilân edilir. İnsan hakları açısından ülkemizin geçirdiği tarihsel sürece bakıldığında ise; Osmanlı döneminde, genel kabul görmese de
iktidarın yetkilerinin bir ölçüde sınırlandırılmasına yönelik olarak Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa’nın hazırladığı Sened-i İttifak, yine devamla 1839 yılında Sultan Abdülmecid döneminde,
‘’herkesin mal ve can emniyetinin sağlanacağı, yargılama yapılmadan  ağır cezalar verilemeyeceği, özel mülkiyetin güvence altına alınacağı,müslüman ve gayrimüslim tüm tebaanın bu haklardan yararlanacağı ’’ yönünde kararları içeren Tanzimat Fermanı ile 1876 yılında ilân edilen Kânûn-ı Esâsî ( Osmanlı’nın ilk ve son Anayasası ) insan haklarına saygı anlamında yapılan düzenlemeler olarak kabul edilir.
 
      İnsanlık tarihinin daha sonraki yaşadığı tarihsel süreçte ise ;
       büyük kayıplara ve yıkıma neden olan II. Dünya Savaşı sonrasında oluşturulan
       Birleşmiş Milletler teşkilatı ile birlikte insan hakları kavramı   uluslararası platformda yeniden dünya ülkelerinin gündemine taşınır.  Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 sayılı  kararıyla temel insan hak ve özgürlüklerini içeren otuz maddelik
beyanname kabul edilerek ilân edilir. Söz konusu Beyanname hükümleri, Bakanlar Kurulu Kararı ile
ülkemizde de kabul görerek 27 Mayıs 1949 tarihli ve 7217 sayılı Resmi Gazetede yayınlanır.
Devletlerin, kendi ülkelerinde yaşayan vatandaşlarına karşı Anayasa ve uluslararası sözleşmelerde yazılı haklara uymak ve yerine getirmek yükümlülüğü vardır. Devlet, kendi meşru organları aracılığı ile vatandaşları üzerinde uygulanan baskı ve hak ihlallerinden sorumlu olmalıdır. Öncelikli olan, kişinin yaşam hakkı ve özgürlüğüdür. Şeyh Edebali’nin Osman Gazi’ye söylediği bilinen “Ey oğul!İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” söylemi boş olmasa gerek. Ancak ; uluslararası alanda kabul gören hukuksal düzenlemelerin ülkemizde yaşama geçirilmesi ve kurumsallaşması gecikmeli olmuştur. 1990 yılında TBMM İnsan Haklar İnceleme Komisyonu kurulmuş,  sonrasında da 06 Nisan 2016 tarihli ve 6701 sayılı kanunla Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu faaliyete geçirilmiştir. ( https://www.tihek.gov.tr/) Yerel düzeyde ise, 2000’li yılların başında illerde Valilikler, ilçelerde  Kaymakamlıklar bünyesinde Mülki İdare Amirlerinin başkanlığında İnsan Hakları Kurulları oluşturulmuştur. Bu kurullara, olası insan hakları ihlallerine karşı bireylerin
müracaat etme hakkı bulunmaktadır.Uluslararası ve ulusal düzeyde genel kabul gören yasal
düzenlemeler bulunmakla birlikte, ne yazık ki insan hakları ihlalleri her alanda tüm hızıyla devam etmektedir. İnsan haklarının siyasal güç ve otoritelerin hegemonyasında korunması ve yüceltilmesi zor gibidir. Bu anlamda, ben şahsen evrensel hukuk ilkelerinin üstün kılınarak öncelikle insanın insana saygılı olması gerektiği düşüncesindeyim. Bundan böyle, insan hakları ihlallerinin yaşanmaması dileğiyle, İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin  kabul edilişinin 73. yılında 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü kutlu olsun.