ATATÜRK VE SİNOP

Milli Mücadelenin kıvılcımını ateşleyen
Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’dan Bandırma Vapuru
ile yola çıkıp Samsun’a ayak basmadan önce
ilk kez 18 Mayıs 1919 tarihinde Sinop’a gelmiştir.
İstanbul / Üsküdar Polis Müdürü iken, İstanbul Hükûmeti’nin
görevlendirip Sinop’a atadığı Mutasarrıf (mülkî amir) Mazhar Tevfik Bey’i
Sinop’a bırakır. Sinop’tan Samsun’a kara yoluyla daha güvenli bir ulaşım
olup olmadığı hususunda araştırmalar yapar. Ancak, ulaşım şartlarının
imkânsızlığı bilgisini almasıyla Bandırma vapuruyla yola devam
ederek 19 Mayıs 1919 sabahında Samsun’a çıkar.
Anadolu’daki vatansever Türk Halkından aldığı güçle, azim ve
kararlılıkla kurtuluş mücadelesini başlatıp başarıyla
sonuçlandıran Gazi Mustafa Kemal Paşa, tüm zorluklara
ve yoksulluklara inatla direnerek yeniden bir dirilişle
Anadolu’nun ortasında Ankara’da Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’ni kurup, Türk’ün gücünü tüm dünyaya kabul ettirerek
neticede içeride bazı hainler hariç düşmanları tarafından dahi
takdir edilmiştir.

Ancak, savaşın askeri yönden kazanılıp yeni bir devletin
ilân edilmesiyle iş bitmiş değildir.
Yeni devletin kuruluşuyla birlikte onu geleceğe yönelik
ayakta tutacak, gücünü ileriye taşıyabilecek atılımların
olması ve hızla hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Bunun bilincinde olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk;
1925 – 1934 yılları arasında günümüzde ‘’Atatürk Devrimleri ’’
olarak tanımlanan bir dizi eylem planını ortaya koyarak
yaşama geçirmeye çalışır ve başarılı da olur.
Eski söylemiyle ’’ inkılâp’’ diye adlandırılan bu çalışmaların
en önemlilerinden biri de  ‘’ Harf İnkılâbıdır ‘’ .
Anadolu insanının bilinçlendirilip rahat ve kolayca okuyup-
yazabilmesi, Türk Dilinin Arap ve Acem karışımı anlaşılmaz bir dilden
kurtarılması için Türk Harf İnkılâbı plânlanarak uygulamaya
konulmuş ve bu kapsamda 01 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı
 "Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun" ile
 Latin harfleri kabul edilmiş, Türkçenin geliştirilmesi için
 1932 yılında da Türk Dil Kurumu kurulmuştur. 
Atatürk; yeni Türk Alfabesini Anadolu halkına tanıtmak, anlatmak ve
benimsetmek adına, yurt içinde muhtelif gezilere çıkarak
uygulanmasında bizzat yakından ilgilenmiştir. Bu kapsamdaki
gezilerden biri de 15 Eylül 1928 tarihli Sinop ziyaretidir.

Gazi Mustafa Kemal Paşa, 14 Eylül 1928 Cuma günü İzmir Vapuruyla;
Sinop milletvekili Recep Zühdü ( Soyak ), Bolu milletvekili Cevat Abbas ( Gürer),
Gaziantep milletvekili Kılıç Ali, Yozgat milletvekili Salih Bozok,
Halk Fırkası Genel Sekreteri Saffet, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri
Tevfik Bıyıklıoğlu, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Kıtası Kumandanı
Binbaşı İsmail Hakkı Tekçe ve Başyaver Piyade Yarbay Rusuhi beyler
ile birlikte İstanbul’dan hareketle 15 Eylül 1928 Cumartesi günü
saat 14.30’da Sinop’a gelerek ilimizi şereflendirmiştir.
 “ Safa geldin, yaşa, sağol ! ” sesleri arasında
limanda, dönemin Sinop Valisi İbrahim Ethem (Aykut ) beyin
başkanlığında Belediye Reisi Mustafa İzzet, Askerlik Şube Reisi Faik,
Mahkeme Reisi Hasan Fikri, Müdde-i Umumi ( Savcı ) Mithat,
Cumhuriyet Halk Fırkası ( Partisi ) Başkan Vekili Şaban, Türk Ocağı
Reisi Lütfü beylerden oluşan resmî bir heyetle, Sinop halkının
inanılmaz coşkulu ve sıcak sevgi gösterileriyle karşılanır.

Bu fotoğrafta da görüldüğü üzere, çevresinde bir koruma ordusu olmaksızın,
halkla birlikte sevgi seli eşliğinde, Belediye Caddesi üzerinden
( günümüz Atatürk Caddesi ) yürüyerek Hükümet Konağına giderek
 Valiliği ziyaret eder.
Valilik makamında bir süre dinlenen ve bilgiler alan Atatürk,
yeni Türk harflerini öğretmek üzere beraberindeki heyetle birlikte
Yatı Mektebi’ne ( günümüzde mevcut Sinop Öğretmenevi binası ) geçer.
Ancak, katılımcıların yoğunluğu nedeniyle okulun giriş katında
verilen ders esnasında sınıfın döşeme tahtalarının gıcırdamaya
başlaması üzerine zeminin çökme ihtimali düşüncesiyle
dışarıya çıkılarak, bahçede ders verilmesine devam edilir.

Bu güzel ve müstesna günün bitimi akşamında, ayrılmazdan önce
protokol ve halkın katılımıyla Sinop şehir parkında onuruna verilen
yemekte birlikte olunur. Burada yapılan güzel sohbetler esnasında;
bir ağacın dalında asılı duran lüks lambasını işaret eden Atatürk,



 “ Sinop’un bu güzel mehtabı yanında bu lâmba çok sönük kalıyor,
söndürünüz onu, şu lâtif manzarayı ve limanı seyredelim.
 Ah ne olaydı da bu manzaradan biraz da Ankara’da olaydı ’’

diyerek Sinop’a olan hayranlığını ifade eder.
Nihayette ayrılık zamanı gelmiştir.
Yüce Atatürk, buradan Samsun’a gitmek üzere aynı gün gece
saat 22.00 sularında İzmir Vapuruyla Sinop Limanından ayrılır.

O tarihi günü bizzat yaşayanlar arasında bulunan
Sinop’lu şairimiz merhum Ferit Dikmen,
duygularını  ‘’ Gazi Sinop’ta ‘’ başlıklı şiirinde

‘’Emsalsiz bir azmin sahibi olan
Yer yer çiğnenen bu yurdu kurtaran
Gaflet vadisinden Türk’ü çıkaran
Merdi zişanın teşrifi bu gündür ‘’

mısraları ile ifade edip, dile getirmiştir.

Atatürk’ün Sinop gezisi ulusal basında ve yerelde
Sinop İl merkezinde Valilikçe yayınlanan Sinop Gazetesinde de
haber ve yorum olarak yayınlanmıştır.

Bir ideal adına giriştiği ilerici ve yenilikçi mücadele seyrinde,
yeni Türk harflerinin halka öğretilip benimsetilmesi kapsamında;
15 Eylül 1928 tarihinde Sinop’a gelerek ilimizi onurlandıran
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü ziyaretinin 93. yıl dönümünde bir kez daha
rahmet, saygı ve şükran duygularıyla anıyoruz.