İÇİMİZİ KEMİREN DÜŞÜNCELER: VESVESE

“ Ya işler yolunda gitmzse?”
“ Başklarına zarar verirsem?”
“ Ya yanlış bir şey yaparsam?”
“Yanlış bir şey söyleyip karşımdakini kırarsam?”
Zaman zaman hepimizin aklını bulandıran ve kontrol edemediğimiz düşüncelerle boğuşurken bulabiliriz kendimizi. Elimizde olmadan aklımızı sürekli meşgul eden ve bizleri rahatsız eden düşünceler olabiliyor. Bu düşünceler insanların bir çoğunda oluyor olsa da, bu durumu rahatsızlık olarak değerlendirdiğimiz koşullar; günümüzün çoğunu bu tarz düşünceler ele geçirdiğinde oluşuyor. Artık bu düşüncelerden sıyrılıp, günlük hayat sağlıklı bir şekilde yaşayamaz hale gelinebiliyor. Çok daha ciddi sorunlara yol açabilen bu düşünceler ve bu düşüncelerin neden olduğuna daha yakında bakalım.
Peki, Vesvese Nedir? Psikolojideki Yeri Nedir?
Vesvese, bir anda insanın zihninde oluşan kötü düşünceler anlamına gelir. Vesvese irade dışı gerçekleşir ve kolay kolay uzaklaştırılamaz.
Psikolojide ise vesvese obsesyon şeklinde açıklanan rahatsız edici ve takıntılı düşünceler olarak açıklanabilir. Rahatsız edici düşüncelerin şiddeti ve sıklığı önemlidir. Tekrarlayan takıntılı düşüncelerin genetik, geçmiş çağı travmaları, kişilik özellikleri gibi birçok sebebi olabilir.
Hepimizin zihninde zaman zaman huzursuz edici düşünceler belirebilir. Önemli olan ise bunların boyutudur. Çok sık tekrar ediyorsa ve günlük hayatı etkileyecek düzeydeyse bu durum önemlidir. Böyle durumlarda zihniniz sizi belli düşüncelere zorlar, bu düşünceleri isteseniz de uzaklaştıramazsınız. Bu düşünceler bir takıntı olur artık ve zihinde sürekli tekrar eder.
Vesveseler kendini bir çok farklı şekilde gösterebilir. Herhangi bir konu kısıtlaması olmadan hayatın içinde var olan her hangi bir konuda bu zorlayıcı düşünceler oluşabilir.
Kimi zaman temizlikle ilgilidir. Kişi burada bedenine, kıyafetine kir, mikrop bulaşsın istemez. Saldırganlıkla ilgili olabilir, sevdiklerine saldırmaktan korkar kişi. Simetri takıntısı olabilir. Sürekli ‘Kapıyı kilitledim mi?’ ‘Ocağın altını kapadım mı?’ tarzı düşünceleri olabilir. Ayrıca cinsel vesvese de kendini gösterebilir. Burada kişi kendisine, topluma yakışmayacak cinsel düşüncelerden kendini alıkoyamaz.
Bu ve bunla gibi türlü düşünceler hayatımızı ele geçirmiş olabilir. Bu durum ciddi sorunlara ulaşmadan yardım almak fazlası ile önemlidir. Kişinin kendi başına üstesinden gelmesi için olduka güç olduğu unutulmamalıdır.
Vesveseler Neden Oluşur?
Bu tarz takıntılı düşüncelerin oluşmasının altında bir çok farklı sebep yatabilir. Bu takıntılı düşüncelerin niçin ortaya çıktığını kimse kesin olarak bilmemektedir. Uzmanların ortak olarak üzerinden durduğu bir kaç sebepten bahsedecek olursak;

1. Genetik Nedenler: ailemizden bize aktarılanlar yaşamımızda önemli roller oynar. Kesinliği tam olarak kanıtlanmamış olsada araştırmalar gösteriyorki rahatsız edici düşüncelerin hâkim olduğu kişinin akrabalarına bakıldığında onlarda da bu tip vesveselerin görülmesi mümkün olan bir durumdur.
2. Hormonal Dengesizlikler: Sinir sistemimizde iletim nöron adı verilen hücreler aracılığı ile gerçekleşir. Bu nöronlar arası iletimin gerçekleşmesinde hormonlar yardımcı işlev görür. Örneğin serotonin hormonu insanda mutluluk, canlılık hissi veren hormonlardan biridir. Düşük olarak salgılanması durumda depresyon, can sıkıntısı görülebilir. Aynı zamanda yine serotonin düşüklüğünün yaşanılan vesveselerle ilişkili olduğu düşünülür.

3. Travmalar: Özellikle bu travmalar çocukluk çağına ait ise bunların tekrarlayan rahatsız edici düşünceye neden olması beklenebilecek bir durumdur. Çocukluk döneminde yaşanan cinsel veya fiziksel istismar, ebeveyn kaybı, aile içi şiddet gibi çocuğu etkileyebilecek durumlar yetişkinlik yaşantısında da vesveseler olarak kendini gösterebilir.
    
4. Kişilik Özellikleri: Bazı kişilik özelliklerine sahip olan bireylerin girici düşüncelere daha fazla yatkınlığı olduğunu söyleyebiliriz. Titiz, mükemmeliyetçi, kuralcı olmak gibi karakteristik özellikleri burada örnek olarak vermek mümkündür.
    

• Rahatsız edici olsalar da, istenmeyen davetsiz düşünceler ne tehlikelidir ne de zararlı davranışlarda bulunma olasılığınızın göstergesidir. Aslında, kaygının nispeten yaygın bir görünüşüdürler.
• İstenmeyen davetsiz düşüncelerle karşılaştığınızda, hemen dikkatinizi dağıtma, güvence arama veya endişe ve derin düşünce gibi olumsuz kendi kendine konuşma kalıplarına girme eğilimlerinizden kaçınmaya çalışın.
• Davetsiz düşüncelerin duygusal gücünü azaltmak için basit alıştırmalar, onları çizmeyi veya yazmayı ve daha sonraki bir tarihte düşünmek için kasıtlı olarak biraz zaman ayırmayı içerir.
• En önemlisi bu durumları yaşıyorsanız ve kendi başınıza idare edemediğinizi düşünüyorsanız vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin.